onderzoek Archieven - Een leven lang ontwikkelen

Wendbare medewerkers in het mbo

19 maart 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Maar liefst 54.000 mensen werken in het middelbaar beroepsonderwijs. Als docent, instructeur, manager of stafmedewerker verzorgen zij onderwijs in het hart van de maatschappij. Maatschappelijke en technologische veranderingen worden in het mbo snel gevoeld. Dat betekent dat er wendbaarheid gevraagd wordt, zowel van de school als van de mensen die er werken. Hoe is het eigenlijk gesteld met die wendbaarheid?

Het mbo beoogt studenten op te leiden voor een werkleven waarin zij zich blijven ontwikkelen. In hoeverre zijn medewerkers in het mbo zélf gericht op een leven lang leren en ontwikkelen?

De Mbo-raad liet er onderzoek naar doen. Het rapport, gemaakt door De Beleidsonderzoekers kun je hier downloaden.

Wat ik mooi vind is dat het onderzoek zich vooral richt op mogelijkheden: wat kan er in beleid worden gedaan om wendbaarheid van medewerkers te stimuleren? En welke inspirerende voorbeelden zijn er al?

Een manco vind ik de opzet: de onderzoekers hebben eerst gesproken met 40 HR-managers. Pas als de HR-manager van een school een aansprekend praktijkvoorbeeld kon geven, werd op die betreffende school ook met leidinggevenden en medewerkers gesproken. Daarmee bleef het toch voor een groot deel het ‘feestje van HR’, en dat moet wendbaarheid en een leven lang ontwikkelen volgens mij juist níet zijn.

Maar verder: zeker een lezenswaardig rapport en óók inspirerend voor andere organisaties. Want wendbaarheid is eigenlijk overal nodig.

Leestip: X en Y leren van elkaar

13 maart 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Soms kom je zomaar een verborgen juweeltje tegen. Zo’n juweeltje vind ik de website XzietwatYnietziet, waar uitspraken van verschillende generaties werkenden over (persoonlijk) leiderschap en professionele ontwikkeling zijn verzameld. De site is onderdeel van een actieonderzoek van Petra Kerstens en Anne Marth Kuilder naar de verschillen en overeenkomsten in leiderschap tussen generatie X, geboren tussen ongeveer 1956 en 1980 en generatie Y, van 1980 tot 2000. Mooi en strak vormgegeven, met uitspraken van leden van de beide generaties die beurtelings oplichten als je over de pagina scrollt.

Er hoort ook een korte film bij waarin mensen reflecteren op hun jeugd, hun tijd en wat de invloed daarvan is geweest op hun professionele keuzes. Toen ik de site liet zien in een training kwamen er mooie gesprekken op gang. Hoe groot zijn de verschillen eigenlijk? Wat kun je leren van mensen die in een andere tijd groot geworden zijn dan jij?

Stof tot nadenken voor iedereen die samenwerkt en -leert met mensen van een andere generatie. Eh, iedereen dus.

Een leven lang ontwikkelen in het beroepsonderwijs

15 januari 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Het Expertisecentrum Beroepsonderwijs (Ecbo) onderzocht in 2016 in hoeverre mensen na hun mbo opleiding ‘een leven lang leren’, hoe ze dat doen en wat het hen oplevert. Goed leesbaar, zeer informatief, met nuttige aanbevelingen.

Ecbo onderscheidt verschillende beroepsgroepen (dus niet alleen sectoren) en dat maakt dat het rapport een behoorlijk gedetailleerd inkijkje biedt. Wat het nog interessanter maakt, is dat er niet alleen is gekeken naar ‘formeel’ leren (door training en opleiding), maar ook naar informeel, al doende leren op de werkvloer.

Uit het onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat er beroepen zijn waarin zowel het formeel als het informeel leren hoog is (medewerkers kinderopvang en automonteurs), en beroepen waarbij beide vormen van leren laag zijn (schoonmakers en logistiek medewerkers). Bouwvakkers lijken een lage score op formeel leren te compenseren met een hoge score op informeel leren. Bank- en verzekeringsmedewerkers leren veel formeel en non-formeel, maar relatief weinig informeel. Heel interessant dus voor iedereen die zich bezighoudt met professionele ontwikkeling in of voor een van deze beroepsgroepen.

Ook aan omscholing besteedt het rapport uitgebreid aandacht, met een interessante praktijkcasus: de al dan niet succesvolle overstap van grafici naar de procesindustrie.

Download het rapport hier: Leven-lang-leren-perspectief-vanuit-beroep gemarkeerd

Een leven lang ontwikkelen volgens McKinsey

13 oktober 2017 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Wat een hoopgevend bericht in NRC! Consultancyfirma McKinsey heeft het nog eens grondig nagerekend en kwam tot de conclusie dat een leven lang ontwikkelen noodzakelijk is voor de Nederlandse economie.

McKinsey is niet de eerste: de SER, de commissies Sap, Rinnooy Kan en nog wel een stuk of wat commissies en onderzoeksbureaus kwamen tot precies dezelfde aanbeveling. Maar misschien wordt McKinsey nóg serieuzer genomen door het nieuwe kabinet en de werkgevers: zij zijn immers de koningen van de efficiency. Waar McKinsey komt, worden kosten geschrapt. Maar nu komen de consultants met een andere boodschap: serieus investeren in de ontwikkeling van medewerkers levert Nederland naar schatting ruim 2% extra economische groei op. Duidelijke zaak, lijkt mij.

Ontwikkeling wordt door de onderzoekers breed gezien: niet aleen cursussen en opleidingen volgen, maar ook activiteiten als job rotation, spannende nieuwe opdrachten aanpakken, verdieping en verbreding zijn manieren om te leren en ontwikkelen. Ik had het zelf niet beter kunnen zeggen.

De samenvatting in NRC is helder (en Nederlands, ook fijn), maar er staat een zinnetje in dat mij interigeert en ook een beetje irriteert:
“Voor oudere medewerkers is het (permanent doorleren, red) misschien ook moeilijker dan voor jongeren.”
Kunnen we nu eens ophouden met het herkauwen van dat vooroordeel? Jongeren leren makkelijker nieuwe feitenkennis, talen, rijtjes. Ouderen zijn beter in het leggen van verbanden, kunnen nieuwe kennis koppelen aan ervaring. Het leren van ouderen verloopt dus niet slechter dan dat van jongeren, wel anders. Maar daarover later meer.

Hier vind je het artikel in NRC en hier het volledige rapport.

Met de juiste vaardigheden de arbeidsmarkt op

26 september 2017 By Tineke van Kooten Leave a Comment

School en samenleving hebben de taak om jongeren zo goed mogelijk voor te bereiden op hun toekomst, dus ook op hun toekomstige werksituatie. Maar veel banen waarop het huidige (beroeps)onderwijs voorbereidt, zullen zijn verdwenen tegen de tijd dat de studenten klaar zijn. Wat moeten de jongeren van nu leren om in die nog-niet-bestaande werkwereld te kunnen functioneren? Hoe kan het onderwijs hen daarop voorbereiden?

Juliette Walma van der Molen en Paul A. Kirschner deden onderzoek en geven aanbevelingen voor het onderwijs. In hun whitepaper Met de juiste vaardigheden de arbeidsmarkt op benoemen zij een aantal kernkwaliteiten voor de werknemers-van-straks. De motivatie om te blijven leren wordt daarbij nadrukkelijk genoemd – niet gek in een wereld waar de veranderingen elkaar steeds sneller opvolgen.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Open Universiteit en de Nederlandse Stichting voor Psychotechniek. Het whitepaper Met de juiste vaardigheden de arbeidsmarkt op is te bestellen bij NSvP of hier te downloaden:

nsvp_whitepaper_pdf_20170606(3).

Lessen uit sectorplannen rond een leven lang ontwikkelen

18 september 2017 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Wat helpt nou écht om mensen te stimuleren in hun professionele ontwikkeling? Als het hoger management zelf ook meedoet. Laat zien dat ook de CEO, de CFO en de COO nog iets te leren hebben, laat de algemeen manager en de teamleider delen wat ze willen leren en hoe ze zich verder gaan ontwikkelen. Dat klinkt voor de hand liggend en dat is het ook, en toch komt het nog veel te weinig voor.

Dit is een van de conclusies in het kersverse rapport ‘Sectorplannen, lessons learned’ in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Het lezen waard als je een leven lang ontwikkelen of duurzame inzetbaarheid of in jouw branche of organisatie op de kaart wilt zetten. In het rapport worden de ervaringen met sectorplannen rond duurzame inzetbaarheid op een rijtje gezet. Deze sectorplannen zijn gemaakt en uitgevoerd door sociale partners: werknemers- en werkgeversorganisaties en O&O-fondsen. Interessante uitkomsten en aanbevelingen, óók als je niet bij of namens een sociale partner opereert.

Een andere ervaring: het helpt enorm als je individueel maatwerk kunt leveren, dus écht luistert, en ontwikkelmogelijkheden biedt zoals mensen ze graag hebben. Géén verplichte deelname of ‘voor de zekerheid’ inzetten op een te laag niveau. De gemiddelde medewerker (als die al bestaat) is in haar of zijn privésituatie toch ook echt in staat zijn om eigen keuzes te maken – waarom zou dat anders zijn als het gaat om werk en loopbaan? Ontwerp bijvoorbeeld een cafetariamodel, waarin mensen zelf kunnen kiezen wat ze nodig hebben, op welke manier en wanneer.

Meer van dit en andere tips in het rapport.

*Voor wie zich afvraagt wat een O&O-fonds is (want lang niet alle sectoren kennen dat): Een O&O-fonds (ook wel A&O-fonds) is een stichting die namens werkgevers en werknemers in een bepaalde sector de opleidingsbudgetten beheert. Dit systeem ligt nogal onder vuur: zo’n pot vastgelegd geld helpt niet echt om mensen te stimuleren eens iets in een andere sector te proberen, luidt de kritiek.

Leestip: Werken en leren in de robotsamenleving

18 september 2017 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Ik heb De robot de baas al een tijdje in de kast staan en pak het er regelmatig bij als ik in de krant weer iets lees over automatisering of de toekomst van werk. Het is een heel rijke en diverse bundel met bijdragen van wetenschappers en journalisten uit allerlei verschillende hoeken; economen, sociologen, arbeidsmarktonderzoekers en techneuten. Heel leesbaar en met veel verwijzingen voor wie verder wil lezen.

De drie hoofdthema’s die in deze verkenning worden uitgediept zijn:

Welke robotisering en digitalisering zien we vanuit het perspectief van de arbeidsmarkt op ons af komen?
Wat is bekend over de gevolgen van robotisering en digitalisering voor werk?
Welke vraagstukken rond robotisering zou de overheid op de beleidsagenda moeten zetten, en wat kunnen werkgevers, werknemers en wetenschappers doen?

Een paar opvallende conclusies, wat mij betreft:

Digitalisering heeft invloed op (aantallen) banen, maar vooral op taken binnen banen. Met andere woorden: je ziet vaker dat beroepen veranderen dan dat ze verdwijnen.
Niet alleen laag- en middengeschoold werk wordt sterk beïnvloed door digitalisering en robotisering, ook hoogopgeleiden krijgen er steeds meer mee te maken. Het werk van advocaten, artsen, wetenschappers, komt evenzeer onder druk te staan als dat van boekhouders en administratief medewerkers.
Soorten werk waarbij (vooralsnog) grote obstakels zijn om te worden overgenomen door robots, zijn werk dat creativiteit vergt en werk met veel sociale interactie. De competenties die in een gedigitaliseerde toekomst nodig zijn, zijn dan ook niet zozeer technische en IT-skills, maar empathie, creativiteit en veerkracht.
Robotisering leidt pas tot productiviteitswinst in een bedrijf als de manier van werken wordt aangepast: meer training, werken in teams, autonomie en werkzekerheid blijken factoren die helpen om de samenwerking tussen mens en robot te optimaliseren.

De robot de baas is een verkenning van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en is uitgegeven door Amsterdam University Press. Je kunt het rapport downloaden op de website van d e WRR, of als (mooi uitgevoerd) boek aanschaffen.