Tineke van Kooten, auteur op Een leven lang ontwikkelen

Briljant mislukken is een kunst

22 maart 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Ik luister tijdens lange autoritten graag naar de Innovatiepodcast. Collega-organisatieadviseur Kim Spinder interviewt daarin iedere week een denker of doener op het gebied van innoveren en veranderen. Vaak zijn dat prachtige gesprekken en enorm leerzaam.

Zo leerde ik vandaag – heen en terug naar Utrecht – van Jitske Kramer het belang van een kickout bij een veranderproces. Meestal denken we wel aan een kickoff op het moment dat we iets nieuws in gang zetten, maar is er geen ritueel als het ‘klaar’ is. Daardoor vergeten we geslaagde veranderingen te vieren, en loopt de ene verandering vaak ongemerkt over in de volgende.

In januari leerde ik – de hele weg naar Groningen – van Hans Vermaak hoe je zelf, ongeacht je positie in de organisatie, een verandering op gang kunt brengen. Onder de radar opereren, experimenteren en vooral: dingen doen die niet horen. Want wat hoort werkt niet, en wat werkt hoort niet. Prachtige oneliner!

Mijn favoriet van dit moment is het gesprek met Paul Iske, oprichter van het Instituut voor Briljante Mislukkingen. “Mislukken kan iedereen, maar briljant mislukken is een kunst”, want een echt briljante mislukking levert op zijn minst een mooi inzicht en dikwijls ook nog een onverwacht positief effect op. Je zocht een naald in de hooiberg, en vond een knappe boerendochter. Maar: pas op je tellen als je 40 wordt, want dan bereik je ‘the state of fatal seriousness’. Wat dat is? Luister zelf maar!

Alle kwaliteiten verzamelen

20 maart 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Mensen zijn zoveel meer dan alleen hun werk en hebben vaak zoveel meer kwaliteiten dan ze tijdens hun dagelijks werk (kunnen) gebruiken. Ook die ‘andere’ kwaliteiten zijn de moeite waard om te ontwikkelen. Soms leiden ze zelfs tot een nieuwe loopbaanstap.

Midden in de crisis werkte ik voor een omroepbedrijf in nood; een groot aantal medewerkers moest op zoek naar nieuw werk. Als onderdeel van het van-werk-naar-werktraject organiseerde ik bijeenkomsten waarin mensen hun loopbaanplannen en -ideeën konden uitwisselen. Tijdens een van die bijeenkomsten vertelde Wouter zijn verhaal.

Wouter was een journalist van 55 jaar – op dat moment niet de beste uitgangspositie voor de arbeidsmarkt. Zijn baan stond op de tocht en hij was er eens voor gaan zitten om te bedenken hoe het nu verder moest met hem. Wouter was begonnen met een lijstje te maken van wat hij allemaal te bieden had. Voordat hij begon met voorlezen waarschuwde hij: ‘Sommige dingen klinken misschien een beetje gek…’ en daar stak hij van wal:

– goede radiostem
– ervaren sportverslaggever
– spreek vloeiend Spaans (tot zover niets wat we nog niet wisten)
– rijbewijs (ja dûh, dat hebben we allemaal)
– kan aardig beeldhouwen (oja? dat wisten de collega’s nog niet)
– vriendelijk (beetje giechelige reacties)
– heel sterk (aanzwellend gegrinnik)
– leuk in de omgang met ouderen…

Bij het noemen van die laatste kwaliteit werd openlijk geproest. Leuk met ouderen, nou ja, dat kun je toch moeilijk op je CV zetten! En heel sterk – ja, dat gezeur van Wouter over zijn sportschoolprestaties hadden ze al zeker tien jaar moeten aanhoren. Maar wat moet je daarmee op de arbeidsmarkt? Als 55-jarige hoef je echt niet meer te dromen van een carrière als gewichtheffer.

Wouter liet het rumoer stoïcijns langs zich heen gaan. ‘Dus…’ zei hij kalm, ‘als ik het niet meer weet, kan ik altijd nog als taxichauffeur voor een verpleeghuis gaan werken. Ik heb mijn rijbewijs, toevallig ook een grote auto, ben sterk genoeg om de rolstoelen achterin te tillen én ik kan het goed vinden met ouderen. En daar komen er steeds meer van, dus dat zit wel goed.’

Toen begonnen er wat kwartjes te vallen. Al je kwaliteiten op een rijtje zetten: niet alleen wat je gebruikt in je dagelijks werk, maar ook je verdere mens-zijn: je hobby’s, je persoonlijkheid. Als je dat creatief combineert wordt de wereld ineens een stuk groter. Toch niet zo gek, die Wouter.

Er kwam een mooi gesprek op gang. De geluidstechnicus met 134 vlaggetjes op zijn wereldkaart begon serieus na te denken over een bedrijfje in avontuurlijke reizen. De eindredacteur die pas nog de Rotterdam Marathon had gelopen fantaseerde over een bestaan als looptrainer. De voorzitter van de ondernemingsraad bedacht dat ze misschien OR-voorzitters in lastige reorganisaties kon gaan coachen.

En Wouter? Die werd uiteindelijk geen taxichauffeur, maar volgde een opleiding cultuureducatie. Hij woont nu met zijn gezin aan de Spaanse kust en geeft daar cursussen beeldhouwen en kunstgeschiedenis aan Nederlandse pensionado’s. Met veel succes. Hoe mooi kan het lopen!

Wendbare medewerkers in het mbo

19 maart 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Maar liefst 54.000 mensen werken in het middelbaar beroepsonderwijs. Als docent, instructeur, manager of stafmedewerker verzorgen zij onderwijs in het hart van de maatschappij. Maatschappelijke en technologische veranderingen worden in het mbo snel gevoeld. Dat betekent dat er wendbaarheid gevraagd wordt, zowel van de school als van de mensen die er werken. Hoe is het eigenlijk gesteld met die wendbaarheid?

Het mbo beoogt studenten op te leiden voor een werkleven waarin zij zich blijven ontwikkelen. In hoeverre zijn medewerkers in het mbo zélf gericht op een leven lang leren en ontwikkelen?

De Mbo-raad liet er onderzoek naar doen. Het rapport, gemaakt door De Beleidsonderzoekers kun je hier downloaden.

Wat ik mooi vind is dat het onderzoek zich vooral richt op mogelijkheden: wat kan er in beleid worden gedaan om wendbaarheid van medewerkers te stimuleren? En welke inspirerende voorbeelden zijn er al?

Een manco vind ik de opzet: de onderzoekers hebben eerst gesproken met 40 HR-managers. Pas als de HR-manager van een school een aansprekend praktijkvoorbeeld kon geven, werd op die betreffende school ook met leidinggevenden en medewerkers gesproken. Daarmee bleef het toch voor een groot deel het ‘feestje van HR’, en dat moet wendbaarheid en een leven lang ontwikkelen volgens mij juist níet zijn.

Maar verder: zeker een lezenswaardig rapport en óók inspirerend voor andere organisaties. Want wendbaarheid is eigenlijk overal nodig.

Vijf simpele tips om ontwikkeling te stimuleren

14 maart 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Als leidinggevende wil je gaag dat je medewerkers zich al doende blijven ontwikkelen. Immers: 70:20:10, dus leren moet vooral tijdens en door het werk gebeuren. Maar hoe doe je dat? In deze infographic vijf manieren om leren tijdens het werk mogelijk en makkelijk te maken. Soms is het gewoon een kwestie van het werk een klein beetje anders aanpakken, waardoor er ineens mooie nieuwe dingen kunnen ontstaan. Al volg je maar één van de tips op: moet je zien wat er gebeurt.

Laat je eens horen wat je ermee gedaan hebt? En wat dat opleverde?

Leestip: X en Y leren van elkaar

13 maart 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Soms kom je zomaar een verborgen juweeltje tegen. Zo’n juweeltje vind ik de website XzietwatYnietziet, waar uitspraken van verschillende generaties werkenden over (persoonlijk) leiderschap en professionele ontwikkeling zijn verzameld. De site is onderdeel van een actieonderzoek van Petra Kerstens en Anne Marth Kuilder naar de verschillen en overeenkomsten in leiderschap tussen generatie X, geboren tussen ongeveer 1956 en 1980 en generatie Y, van 1980 tot 2000. Mooi en strak vormgegeven, met uitspraken van leden van de beide generaties die beurtelings oplichten als je over de pagina scrollt.

Er hoort ook een korte film bij waarin mensen reflecteren op hun jeugd, hun tijd en wat de invloed daarvan is geweest op hun professionele keuzes. Toen ik de site liet zien in een training kwamen er mooie gesprekken op gang. Hoe groot zijn de verschillen eigenlijk? Wat kun je leren van mensen die in een andere tijd groot geworden zijn dan jij?

Stof tot nadenken voor iedereen die samenwerkt en -leert met mensen van een andere generatie. Eh, iedereen dus.

Het bij lange na niet je leven lang leren krediet

13 maart 2018 By Tineke van Kooten 2 Comments

Het leven-lang-leren-krediet werd in 2017 ingevoerd door het vorige kabinet. Een op zich prachtig initatief om leren en ontwikkelen te stimuleren met een fijne rente-arme lening.

“Juist in deze tijd, met een snel veranderende arbeidsmarkt, is er behoefte aan een voortdurende bij- en omscholing. Minister Bussemaker vindt het belangrijk dat deze mogelijkheden niet stoppen na de studietijd: ‘Het is van groot belang dat iedereen zich kan blijven ontwikkelen om zo de veranderingen in hun eigen baan bij te houden of om makkelijker van de ene baan naar de andere baan te kunnen overstappen. Met het levenlanglerenkrediet is dit voor iedereen mogelijk.'” aldus het persbericht van juni 2017.

En zo is het uitgevoerd:

Ik weet niet wíe toenmalig minister Bussemaker destijds heeft geraadpleegd, maar blijkbaar is ze vergeten te overleggen met haar collega Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Want hoe is het anders te verklaren dat, terwijl Asscher de AOW-gerechtigde leeftijd verhoogde naar 67 en verder, Bussemaker een regeling invoerde die alleen toegankelijk is voor mensen tot 55 jaar? Waar komt deze onbegrijpelijke en discriminerende keuze vandaan?

Nog afgezien van de financiële benadeling van 55+ers, kijk ook eens naar het signaal dat je als overheid afgeeft. ‘Vanaf je 55e leer je toch niks meer, dus spaar je de moeite?’ ‘Bedrijven, parkeer die 55+er maar ergens waar ze niet in de weg loopt?’ ‘Investeren in 55+ers is zonde van het geld?’

Mind you, we hebben het hier over mensen die nog 13 hele jaren een gewaardeerde bijdrage aan de economie kunnen leveren.

Blogger Karin Winters schreef er eerder al een scherp stukje over, onder de titel Leren stopt blijkbaar op je 55e. Bij mijn weten heeft zij nog geen antwoord gekregen van OCW op haar vraag.

Mijn hoop is gevestigd op minister Koolmees. Nu hij is ingewerkt lijkt het me de hoogste tijd om een einde te maken aan deze contraproductieve beperking en te zorgen dat er een serieus levenlanglerenkrediet komt.

Kijk zelf maar (en maak er vooral gebruik van, als je nog mag):
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/hoger-onderwijs/vraag-en-antwoord/wat-is-het-levenlanglerenkrediet

Naar een nieuwe balans op de arbeidsmarkt

7 maart 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Leestip: een informatief blog van Marco Derksen (Marketingfacts), waarin hij onder meer ingaat op de stand van zaken in het beleid rond een leven lang leren en ontwikkelen. Met handige links naar een aantal relevante onderzoeken en recente artikelen in andere media. Lees en klik door, dan ben je weer helemaal op de hoogte.

Ik word zelf vooral wat onrustig over de rol van de sociale partners in de benadering van een leven lang leren; blijft het opleidingsgeld van (veel) werknemers in O&O-fondsen vastzitten, dan is dat niet best voor de individuele keuzevrijheid. Een individuele leerrekening geeft meer ruimte, niet alleen aan werknemers maar ook aan alle andere betrokkenen: zelfstandigen, werkzoekenden, herintreders, net-afgestudeerden.
Laten we hopen dat minister Koolmees wijze besluiten neemt.

https://koneksa-mondo.nl/2018/02/27/naar-nieuwe-balans-op-arbeidsmarkt/

Je hoeft niet stil te blijven staan als je op je plek bent

21 februari 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

[blog van www.het-leerbedrijf.nl]

Vandaag heeft hij zijn functioneringsgesprek… Sven kijkt er niet echt naar uit. Waarschijnlijk staat hij binnen een kwartier weer buiten, hij kan de woorden van zijn manager Trude al voorspellen. “Alles gaat goed, Sven, we zijn heel tevreden over je. We kunnen het dus kort houden!” Ze zal de verplichte nummers langs lopen – “Hoe vind je zelf dat het gaat? Geen klachten, geen wensen? Nou, dan kunnen we deze ook weer aftekenen.”

Sven neemt het zijn manager niet kwalijk; zelf zou hij ook niet weten waar ze het verder over zouden moeten hebben. Hij kan zijn werk goed aan en de sfeer op de afdeling is prettig. Sinds de kinderen de deur uit zijn is zijn leven een stuk rustiger geworden, dus met de balans tussen werk en privé zit het ook wel goed. Hij zit aan het einde van zijn schaal, doorgroeien zit er niet meer in – tenzij hij leidinggevende taken zou krijgen, maar dat trekt hem niet erg. Gewoon maar doorsudderen dus, de komende vijftien jaar.

Af en toe krijgt hij het er wel een beetje benauwd van. Nog vijftien jaar hetzelfde werk doen… Zou er nou echt niets anders meer in het vat zitten? Zou hij niet wat meer moeten ondernemen, nog eens een nieuwe richting onderzoeken, een opleiding volgen? Maar wat dan?

Vandaag voert ze de functioneringsgesprekken… Trude kijkt er niet echt naar uit. Als eerste komt vanmorgen Sven aan de beurt. Dat zal geen lastig gesprek worden: Sven is een prima functionerende ervaren kracht. Betrouwbaar, degelijk, op Sven kun je bouwen. Dat zal ze hem zeker vertellen, net als vorig jaar en het jaar daarvoor. “Alles gaat goed, we zijn heel tevreden over je. We kunnen het dus kort houden!”

Tot nu toe lijkt Sven zelf ook tevreden met zijn werk. Dat is fijn, want sommige ervaren collega’s kunnen nog wel eens verzuren. Dan leveren ze alleen maar commentaar, maar willen wel overal bij betrokken worden, of ze zetten hun hakken in het zand als er ook maar iets dreigt te veranderen. Hopeloos. Gelukkig is Sven nog wél positief.

Maar blijft dat zo? Zou ze misschien toch wat meer aandacht aan hem moeten geven – misschien eens kijken of hij nog wat kan doorgroeien op een of andere manier? Maar hoe dan, want met een baan als teamleider maakt ze hem niet gelukkig.

Nu is Sven nog positief. Maar ook hij kan gaan verzuren.

Er lopen heel wat Svennen en heel wat Trudes rond in de organisaties van Nederland. Ervaren professionals die goed zijn in hun werk en eigenlijk niet weten hoe ze zich nog verder kunnen ontwikkelen. Managers die er belang bij hebben dat ervaren medewerkers enthousiast blijven en zich blijven vernieuwen, maar niet goed weten hoe ze daaraan bij kunnen dragen.

En dat is jammer, want er valt nog zoveel te leren en ontwikkelen, ook als je je eigen vak wel zo’n beetje onder de knie hebt. Hoe, is individueel. De een wordt er enorm gelukkig van als hij zijn kennis en ervaring kan overdragen aan anderen. Dan is dat iets om in te investeren: misschien een mentorschap oppakken of een train-de-trainer opleiding volgen. Een ander bloeit op door zelf iets nieuws te ontwikkelen op haar vakgebied. Dan past het om daar tijd en ruimte voor te maken en misschien op zoek te gaan naar partners om mee samen te werken. Weer een ander kiest ervoor om tóch nog eens een heel nieuw vak te leren. Dan is het een kwestie van een manier vinden om dat in te passen in je leven.

Je hoeft niet stil te blijven staan als je op je plek bent. Juist als ervaren professional kun je alle kanten op. Als manager kun je daar een positieve bijdrage aan leveren. Met als resultaat dat medewerker, team en organisatie blijven floreren.

Ben jij een ervaren professional? Of geef je leiding aan ervaren professionals?
Wil je eens sparren over de ontwikkelmogelijkheden die er zijn voor jou of je collega’s? Neem dan contact met me op bij Het Leerbedrijf voor een verkennend gesprek. Of kijk eens naar de Ontwikkelcoaching voor ervaren professionals of de masterclass voor leidinggevenden.

Poster om te delen: wat houdt jouw ontwikkeling tegen?

15 januari 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Soms zitten gedachten over ‘hoe het werkt en hoe het hoort’ in de weg van je professionele ontwikkeling – of die van je collega. In deze poster vijf belemmerende overtuigingen en wat je er tegenin kunt brengen. Een poster om te delen.

Wil je de poster op papier hebben (24 x 54 cm)? Dat kan. Je kunt de poster bestellen met een berichtje op de contactpagina. Voor € 12,50 (incl verzendkosten) komt ie jouw kant op. Hang hem naast de koffieautomaat voor inspiratie en goede gesprekken!

Je kunt hem ook downloaden als PDF op A4-formaat. Laat hieronder je gegevens achter en je hebt hem direct. Als bonus ontvang je maandelijks Ontwikkelpost van Het Leerbedrijf: tips en inspiratie voor professionele ontwikkeling.

Een leven lang ontwikkelen in het beroepsonderwijs

15 januari 2018 By Tineke van Kooten Leave a Comment

Het Expertisecentrum Beroepsonderwijs (Ecbo) onderzocht in 2016 in hoeverre mensen na hun mbo opleiding ‘een leven lang leren’, hoe ze dat doen en wat het hen oplevert. Goed leesbaar, zeer informatief, met nuttige aanbevelingen.

Ecbo onderscheidt verschillende beroepsgroepen (dus niet alleen sectoren) en dat maakt dat het rapport een behoorlijk gedetailleerd inkijkje biedt. Wat het nog interessanter maakt, is dat er niet alleen is gekeken naar ‘formeel’ leren (door training en opleiding), maar ook naar informeel, al doende leren op de werkvloer.

Uit het onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat er beroepen zijn waarin zowel het formeel als het informeel leren hoog is (medewerkers kinderopvang en automonteurs), en beroepen waarbij beide vormen van leren laag zijn (schoonmakers en logistiek medewerkers). Bouwvakkers lijken een lage score op formeel leren te compenseren met een hoge score op informeel leren. Bank- en verzekeringsmedewerkers leren veel formeel en non-formeel, maar relatief weinig informeel. Heel interessant dus voor iedereen die zich bezighoudt met professionele ontwikkeling in of voor een van deze beroepsgroepen.

Ook aan omscholing besteedt het rapport uitgebreid aandacht, met een interessante praktijkcasus: de al dan niet succesvolle overstap van grafici naar de procesindustrie.

Download het rapport hier: Leven-lang-leren-perspectief-vanuit-beroep gemarkeerd